Eén van de belangrijkste redenen waarom je ondernemer wordt, is omdat je graag vrij wilt zijn. Vrij zijn in het maken van je eigen keuzes: zelf beslissen welke opdrachten je doet, hoe je iets doet en wanneer je dit doet. De werkelijkheid is vaak anders, want er moet brood op de plank komen.
In de praktijk betekent ondernemen hard werken en ook de klussen aanpakken die je eigenlijk niet zo leuk vindt. Het inkomen dat je verdient is nodig om van te leven, maar je wilt er ook investeringen mee doen in je bedrijf. Daarnaast is het ook belangrijk om geld apart te zetten voor ‘later’.
Het is waarschijnlijk niet de bedoeling om te moeten blijven werken. Daarom zou het mooi zijn als werken een keuze wordt; dan heb je pas echt vrijheid.
Om zo ver te komen is het belangrijk om buffers op te bouwen en om inkomen te genereren waarvoor je niet hoeft te werken. Als je met dit inkomen je vaste lasten kunt betalen, heb je je financiële vrijheid bereikt.
Bovendien, met iedere stap die je naar financiële vrijheid zet, kun je steeds beter invulling geven aan de reden waarom je ondernemer bent geworden. Je bent dan voor je geld niet meer volledig afhankelijk van je klanten en daardoor kun je selectiever worden in de opdrachten die je aanneemt.
Leuk voor nu, nodig voor later
Het proces naar financiële vrijheid geeft je als ondernemer dus al meer keuzevrijheid, maar blijf vooral ook kijken naar later. Hoe leuk het ondernemen nu ook is, het wil niet zeggen dat dit altijd zo blijft. Als je besluit te stoppen met werken, moet je gezorgd hebben voor andere inkomsten.
De weg naar financiële vrijheid helpt je hier ook bij. Opgebouwd inkomen waarvoor je niet meer hoeft te werken, blijft namelijk wél voor jou werken. Werken aan financiële vrijheid is dus leuk voor nu, maar zeker nodig voor later.
Gevangen in de ‘ratrace’
Wanneer later is, bepaal je zelf. Werken, hoe leuk ook, is in wezen een ‘ratrace’ waarin je gevangen zit. Je hebt je inkomen nodig om je uitgaven te kunnen doen. Zolang er geen andere inkomsten zijn, zul je moeten werken. Het model hieronder geeft aan hoe je,
door te werken aan financiële vrijheid, kan ontsnappen uit de ratrace.
Realiseer je dat dit een proces is van lange adem en van doorzettingsvermogen. Zie het als het zelf bouwen van een huis; ook al leg je maar een steen per dag, uiteindelijk staat er toch een compleet huis.
Het model is opgebouwd uit twee delen. Het bovenste is de ratrace, waar een groot gedeelte van ons zich in bevindt. Het onderste deel gaat over de opbouw naar financiële vrijheid om te kunnen ontsnappen uit de ratrace.
In onderstaande video licht ik figuur 1 nader toe.
Zo kun je ontsnappen uit de ratrace
Door niet al je geld op te maken, maar iedere maand een gedeelte hiervan te gaan sparen, maak je een begin met de opbouw van jouw geldbuffer. Met sparen bedoel ik hier echt sparen: sparen zonder dat je dit geld uitgeeft aan auto’s, huizen, investeringen voor je bedrijf of vakanties.
Die uitgaven horen in het bovenste deel van het model thuis. Het spaargeld in het onderste deel is voor investeringen die geld gaan genereren. Je kunt hierbij denken aan het kopen van obligaties, dividendaandelen of vastgoed. De rente-inkomsten, dividenden of huuropbrengsten zijn het passieve inkomen.
Dit is inkomen waarvoor je geen arbeid hoeft te verrichten. Het is belangrijk dat je de investeringen voor de lange termijn doet, zodat de inkomsten in stand blijven.
De investering kun je zien als een gans, en de inkomsten daaruit zijn de gouden eieren die de gans legt. Koester daarom je gans, en slacht ‘m niet, want dan verlies je je passieve inkomen.
Zolang je consequent blijft sparen en ook de inkomsten vanuit je passieve inkomen weer investeert, bouw je steeds meer passief inkomen op. Wanneer het passieve inkomen voldoende is om je uitgaven te dekken, ben je financieel vrij en is het mogelijk om te stoppen met werken.
Of je dat echt gaat doen is een keuze, want je kunt ook blijven werken en ervoor kiezen om het niveau van je levensstandaard te verhogen. Het mooie van dit alles is dat je écht kan kiezen, want je bent dan financieel vrij en het ‘moeten’ verdienen van geld is geen issue meer.
Creëer een gans die gouden eieren legt
Om te kunnen ontsnappen uit de ratrace ga je te werk via het eGG systeem, waarin GG staat voor Gijs Gans. Het is de bedoeling dat je een gans gaat creëren die gouden eieren legt. Het systeem is een hulpmiddel om dat te realiseren.
De stappen volgen elkaar op in een cirkel. Dat betekent dat de weg naar financiële vrijheid een continu proces is. Afhankelijk van hoeveel tijd je eraan wilt besteden en hoeveel veranderingen je wilt doorvoeren, doorloop je dit proces wekelijks, maandelijks of jaarlijks.
Financieel vrij worden kost tijd, aandacht en doorzettingsvermogen. Voor de meeste mensen, uitzonderingen daargelaten, gaan er daarom velen jaren overheen. Het systeem is geschreven voor het opbouwen van vermogen vanuit je privésituatie. Met het inkomen dat je jezelf geeft uit je bedrijf ga je dus jouw gans creëren.
Overzicht geeft houvast
Om het systeem te ondersteunen, kun je gebruikmaken van een
spreadsheetprogramma. Op verschillende tabbladen kun je het volgende vastleggen:
- wat je werkelijke inkomsten en uitgaven zijn
- hoeveel geld er op je spaarrekening staat
- je eventuele schulden
- je investeringen
- in hoeverre je al financieel vrij bent
- welke uitgaven zijn nodig om je droom te realiseren?
Het bijhouden van de spreadsheet is een belangrijk onderdeel en het is niet moeilijk om uit te voeren. Het hebben en bijhouden van een eigen administratie geeft veel houvast en maakt het nemen van beslissingen makkelijker. Hiervoor geldt zeker het principe ‘meten is weten’.
Ook kun je over de jaren heen zien hoeveel geld er bij komt en of je uitgavenpatroon verandert. Op deze manier kun je de consequenties overzien van jouw acties en daaruit je conclusies trekken.
Het invullen van de spreadsheet vergt discipline en in eerste instantie wat meer tijd. Op een bepaald moment is het een gewoonte en kost het bijhouden weinig moeite. Het wordt zelfs leuk, want je krijgt elke keer een statusupdate over hoe je ervoor staat.
Die wordt, als het goed is, met de maand beter. Hieronder volgt per stap van het eGG systeem een aparte beschrijving.
Stap 1: Geldinzicht
Om financieel vrij te worden is het voor de opbouw van je vermogen belangrijk om te weten hoeveel geld er binnenkomt en hoeveel je daarvan uitgeeft. Je begint daarom met het maken van een overzicht van je inkomsten en je uitgaven op een apart tabblad van je spreadsheet.
Het is het handigst om per bankrekening een apart overzicht te maken. De inkomsten en uitgaven kun je overnemen van je
bankafschriften. Als je overzicht gereed is, weet je waar je je geld aan uitgeeft en wat je vaste lasten zijn.
Je kunt ervoor kiezen om te beginnen met alle afschrijvingen van afgelopen jaar te verwerken. Op deze manier heb je gelijk een goed jaaroverzicht: duidelijk wordt wat je dure en goedkope maanden zijn en hoeveel geld je gemiddeld per maand nodig hebt.
Of je kiest ervoor om vanaf nu maandelijks het overzicht bij te werken. Gedurende het jaar bouw je dan een compleet jaaroverzicht op.
Stap 2: Bespaar geld
Heel bewust minder geld uitgeven is een belangrijk aspect bij financieel vrij willen worden. Als je minder uitgaven hebt, kun je meer sparen, en heb je ook minder passief inkomen nodig om je uitgaven te kunnen bekostigen. Het verminderen van je uitgaven werkt dus positief naar twee kanten toe, en die versterken bovendien elkaars effect.
Door met regelmaat je uitgaven onder de loep te nemen – zijn bepaalde uitgaven nog wel nodig, kan het goedkoper of betaal ik terecht ergens voor? – bewaak je je uitgaven goed. Het constateren van een mogelijke besparing of een onterechte betaling is één, je moet daarop dan wel actie ondernemen.
Extra geld binnenkrijgen
Behalve scherp letten op de uitgaven, kun je ook kijken naar mogelijkheden om extra geld binnen te krijgen. Misschien heb je vanuit de overheid wel recht op toeslagen of subsidies. Of verkoop spullen die je niet meer gebruikt, bijvoorbeeld via internet op marktplaats.
Ook door tijdelijk extra te werken kun je mogelijk meer inkomsten genereren. Of misschien levert het investeren in zonnepanelen op termijn voldoende geld op.
Kortom, het is belangrijk om bewust met je geld om te gaan door het niet zomaar uit te geven en door op zoek te gaan naar mogelijkheden om extra te verdienen.
Stap 3: Doe de boekhouding
Het bijhouden van de administratie is belangrijk om je financiën onder controle te houden. Zorg bijvoorbeeld dat er voldoende geld op je rekening staat om je betalingen te doen. Rood staan of geld lenen kost geld en is vaak niet nodig. Met een nette administratie is de kans groter dat je facturen op tijd betaalt, en voorkom je dat je rekeningen dubbel betaalt.
Vanzelfsprekend heb je gescheiden rekeningen voor zakelijk en privégebruik. Ook is het handig om een aparte rekening te hebben voor de huishoudkosten en de vaste lasten. Open eventueel ook een aparte rekening voor de kosten die gerelateerd zijn aan je huis, zoals de hypotheek en de bijbehorende verzekeringen.
Praktisch
Stort iedere maand via automatische overschrijving geld op de huishoudrekening en laat ook alle betalingen via automatisch incasso lopen. Als je bij stap 1 ‘Geldinzicht’ gelijk een jaaroverzicht gemaakt hebt, kun je eenvoudig het maandelijkse over te boeken bedrag
bepalen.
Als je dat niet hebt gedaan, kun je een schatting maken van dat bedrag en maandelijks controleren of het saldo nog voldoende is.
Het direct verwerken van binnenkomende documenten, zoals facturen, polissen en pensioenoverzichten, is het makkelijkst als je hiervoor een goed opbergsysteem hebt.
Steeds vaker ontvangen we deze documenten digitaal in plaats van met de post. Als je voor jezelf een goede structuur hebt bedacht waar je de verschillende documenten opslaat en bewaart, zul je het sneller doen.
Onduidelijkheid over waar iets opgeborgen moet worden zorgt voor uitstelgedrag en als het teveel wordt, hebben we er geen zin
meer in.
Stap 4: Uit de schuld
Deze stap is niet op iedereen van toepassing. Als je geen schulden hebt, kun je deze overslaan. Heb je wel schulden, dan is het handig om daarvan een totaaloverzicht te maken op een apart tabblad.
Er zijn verschillende soorten schulden: roodstaan op de rekening, een betalingsachterstand hebben, een openstaand bedrag hebben op de creditcard, een doorlopend krediet, een persoonlijke lening, maar ook de hypotheekverplichting.
Hypotheek is ook een schuld
De hypotheekverplichting is een ander soort schuld. Het is niet makkelijk om er snel vanaf te komen en we hebben simpelweg een huis nodig om in te wonen. De belastingdienst behandelt deze schuld ook fiscaal vriendelijker dan andere schulden.
Het moeten betalen van de hypotheekrente is wel een belangrijke factor voor het gevangen zitten in de ratrace. Zeker in tijden dat er niet veel woningen verkocht worden. Hierdoor is de hypotheek een schuld geworden waar we ons meer van bewust zijn.
We zullen er ieder jaar over moeten nadenken of aflossen slim is; ook omdat de belastingdienst jaarlijks onvriendelijker wordt ten aanzien van de hypotheekrente-aftrek.
Bouw schulden zo snel mogelijk af
De andere schulden zijn schulden die zijn ontstaan door het uitgeven van geld dat je niet had. Doordat je rente betaalt over de schulden, zijn je uitgaven onnodig hoog, en dat geeft je alleen maar extra zorgen. Daarom moet je ze zo snel mogelijk afbouwen, want hoe eerder je ze kwijt bent, hoe beter.
Zorg er in de eerste plaats voor dat de schulden niet groter worden. Stop bijvoorbeeld met het maandelijks geld opnemen vanuit doorlopend krediet. Begin in plaats daarvan met het aflossen van de schulden door een maandelijkse betalingsregeling af te spreken.
Bouw ook geen nieuwe schulden op. Koop alleen iets als je het kan betalen en anders spaar je er eerst voor.
Stap 5: Bouw een buffer
Je hebt verschillende buffers nodig om ervoor te zorgen dat je geld achter de hand hebt om eventuele tegenvallers op te lossen en om vermogen op te bouwen:
- De huishoudbuffer
Dat is een buffer voor grote uitgaven, zoals vakanties, auto’s, meubelen, witgoed, onderhoud, enzovoort. Dit is een spaarrekening waar je het geld makkelijk vanaf kunt halen. Maandelijks een bedrag storten op deze rekening zorgt ervoor dat je de grotere betalingen in het dagelijks leven kunt doen. Dit is een buffer die je gebruikt in de ratrace (bovenste deel van figuur 1), het zijn gewoon toekomstige
uitgaven. - De zekerheidsbuffer
Dit is een buffer voor het goede gevoel. Mochten je inkomsten om de één of andere reden dalen, dan is het handig om geld achter de hand te hebben om een periode te kunnen overbruggen. Deze buffer hoort bij de opbouw van het vermogen (onderste deel van figuur 1). Op het moment dat je passieve inkomen groeit, kan deze buffer afnemen. De grootte van deze buffer is voor iedereen persoonlijk. Sommigen hebben aan een buffer van drie maanden genoeg en anderen voelen zich pas prettig met een buffer van drie jaar. Het geld van deze spaarrekening moet direct opneembaar zijn, maar dit moet niet te makkelijk gaan. Het handigst is om deze spaarrekening
te openen bij een bank waar je niet je betaalrekeningen hebt lopen. Houd bij het bepalen van deze buffer ook rekening met de buffer die eventueel nog in je bedrijf aanwezig is. - De investerings- of vermogensbuffer
Deze buffer gebruik je voor de opbouw van het vermogen om financiële vrijheid te bereiken. Op deze spaarrekening wordt alleen geld gestort. Als je er toch geld vanaf haalt, gebruik je dit alleen om investeringen te doen die geld opleveren. Het geld op deze rekening is bedoeld om passief inkomen te genereren. Met andere woorden, je creëert een gans die gouden eieren legt. Je kunt het geld op
deze spaarrekening eventueel voor langere tijd vastzetten met een deposito.
Vergelijk regelmatig de rentes
Bij het selecteren van de banken voor de zekerheids- en de vermogensbuffer is het belangrijk om te kiezen voor spaarrekeningen met de hoogste rente. Jouw geld staat langere tijd op deze rekening en de hoogste rente levert in ieder geval iets meer op. Kijk eens in de zoveel tijd of er spaarrekeningen zijn met een hogere rente en stap over.
Spaar automatisch
Als ondernemer is het handig om jezelf maandelijks een salaris uit te keren, net als in loondienst. Op het moment dat dit op je betaalrekening gestort wordt, is het slim om gelijk de spaarbedragen automatisch naar de verschillende buffers over te boeken.
Als je minder geld op je betaalrekening hebt staan, geef je minder geld uit, want je komt minder snel in de verleiding. De opbouw van de buffers kan op verschillende manieren. Je kunt ze alle drie gelijkmatig opbouwen, of je doet het één voor één.
Richtlijn hoeveel je kunt sparen
Het is hoe dan ook belangrijk om te starten met sparen. Het is mooi als je bijvoorbeeld tien procent van je inkomen kunt sparen. AIs dit niet mogelijk is, ga dan gewoon sparen wat wel haalbaar is, maar maak in ieder geval een begin.
In het geval dat je jezelf een salarisverhoging geeft, ga je de helft van je verhoging extra sparen; de andere helft kun je gebruiken om je levensstandaard te verbeteren. Doe dit bij iedere salarisverhoging. Op deze manier ga je niet leven naar je inkomen, maar verhoog je tegelijkertijd wel je levensstandaard.
De buffers leg je vast op een apart tabblad van je spreadsheet. Het zien groeien van je spaarrekeningen motiveert om het vol te houden en kan er ook voor zorgen dat je doelen gaat stellen. Hierdoor wordt het makkelijker om nee te zeggen tegen bepaalde uitgaven.
Stap 6: Naar financiële vrijheid
Financiële vrijheid bereik je door voldoende passief inkomen op te bouwen, waarmee je je uitgaven kunt betalen. Voldoende passief inkomen komt uit je vermogensbuffer. Door het opbouwen van de vermogensbuffer heb je geld om mee te gaan investeren.
Belangrijk hierbij is dat het geld goed rendeert. Weet wel dat rendement en risico hand in hand gaan; meer rendement betekent ook meer risico. Door het verdelen van je geld over verschillende investeringen, verspreid je het risico en beperk je de kans op grote verliezen.
Hecht niet teveel aan eventuele fluctuaties in de waarde van de investering, want die zijn van ondergeschikt belang aan de continue groei van het rendement.
Hieronder volgen verschillende investeringsmogelijkheden:
- Vastgoed
- Spaargeld en deposito’s
- Beleggen: dividendaandelen, obligaties, dividendfondsen enz.
- Commodities/grondstoffen: olie, ertsen enz.
- Banksparen
Spreid je investeringen
Binnen deze investeringen is het slim om je geld weer over verschillende gebieden teverspreiden. Koop niet alleen aandelen van één bepaald bedrijf, maar kies voor aandelen bij meerdere bedrijven in verschillende sectoren en landen.
Investeren is lastig, maar de beste manier om kennis op te doen is door gewoon te beginnen. Heel voorzichtig een kleine investering doen om gewoon eens kennis te maken. Vraag een account aan bij een internetbroker en stort er wat geld op.
Doe voor het goede gevoel eerst maar eens een investering in een beleggingsfonds. En koop wat aandelen van een bedrijf waar je affiniteit mee hebt. Er zijn talloze mogelijkheden om te investeren; denk bijvoorbeeld ook aan recreatieparken.
Als je niet weet waar je moet beginnen, zijn er voldoende instanties die je kunnen helpen bij het investeren van je geld.
Voor alle mogelijkheden geldt deze basisregel: zorg ervoor dat je snapt waar je je geld in stopt. Bedrijven die rendementen beloven die te mooi zijn om waar te zijn, zijn dat ook meestal. Kortom, begin klein en verstandig, dan kun je bekijken of beleggen iets voor jou is.
Speculatief beleggen
De bedoeling van je vermogensbuffer is dat geld geld gaat maken. Om (snel) meer geld te krijgen dat kan gaan renderen, kun je kiezen voor speculatief beleggen. Hierdoor kun je leuke winsten maken die je dan ook weer kunt beleggen, zodat je er passief inkomen uit gaat ontvangen.
De gemaakte winsten zijn geen onderdeel van je passieve inkomen, maar zorgen wel voor een groter vermogen om inkomen uit te genereren. Op deze manier kan het opbouwen van je vermogensbuffer sneller gaan, maar het kan natuurlijk ook verkeerd uitpakken.
Overzicht van investeringen
Ook het bijhouden van je investeringen doe je in de spreadsheet. Afhankelijk van het soort investering bepaal je per maand of per jaar de waarde ervan. De waarde van je aandelen kun je bepalen met het overzicht van je bank of van je broker.
De waarde van vastgoed is lastiger te bepalen. Het kan op basis van de WOZ-waarde, of je neemt het bedrag waarvoor je het daadwerkelijk hebt gekocht.
Hoe dicht ben je bij jouw financiële vrijheid?
Jaarlijks kun je aan het eind van het jaar het percentage van je financiële vrijheid bepalen. Je hebt alle passieve inkomsten op een rijtje gezet, net als alle uitgaven. Als je je passieve inkomsten deelt op je uitgaven en dat getal vermenigvuldigt met honderd procent, weet je hoe ver je bent.
Het leuke van het berekenen van jouw percentage financiële vrijheid is dat dan het principe echt duidelijk wordt: lagere uitgaven en hogere inkomsten zorgen voor een hoger percentage. Dat percentage kun je exponentieel laten groeien door (meer) activiteiten in gang te zetten die het vermogen verhogen, maar ook door te zoeken naar (extra) mogelijkheden om de kosten te verkleinen.
Je kunt jezelf afvragen of financieel vrij worden jouw uiteindelijke doel is. Gedeeltelijk financieel vrij zijn geeft al veel plezier. Dat geeft je de mogelijkheid om minder te werken, je arbeidsongeschiktheidsverzekering te verlagen of om selectiever te zijn bij het aannemen van opdrachten.
Waar je ook voor kiest; iedere maand een paar honderd euro extra hebben waarvoor je geen moeite hoeft te doen, is altijd meegenomen.
Stap 7: Realiseer je droom
Financieel vrij ben je als je passieve inkomen voldoende is om je uitgaven te betalen. Die uitgaven zijn gebaseerd op je huidige levensstandaard, maar dat hoeft geen eindpunt te zijn. Misschien droom je wel van een prachtig huis, van een boot of van een wereldreis.
De volgende stap is dan om uit te zoeken wat je wensen zijn en wat het daarbij horende uitgavenpatroon is. Om je dromen te kunnen realiseren, kun je besluiten om nog een tijdje in de ratrace te blijven. Om net zolang door te werken totdat je passieve inkomen voldoende is om ook de uitgaven van je dromen te bekostigen.
In je sheet kun je een apart tabblad maken met de begroting van de uitgaven voor de dromen. Door deze uitgaven te houden tegen je passieve inkomen, weet je hoe ver je bent met het realiseren van je dromen.
Succesfactoren
Het laten slagen van je ontsnapping uit de ratrace hangt samen met de volgende factoren:
- Begin zo vroeg mogelijk
Zo snel als je in de val kunt trappen, zo moeilijk kun je eruit ontsnappen. Ontsnappen uit de ratrace is niet iets wat je van de één op de andere dag realiseert. Dat is ook de reden om er zo vroeg mogelijk mee te beginnen. De hoeveelheid tijd gaat dan voor je werken. Zeker als je je passieve inkomsten ook weer gebruikt om je gans (je vermogensbuffer) verder mee vet te mesten. Bovendien heb je meer grip op je uitgaven als je jong bent. Je kunt nog keuzes maken over je gewenste levensstandaard en over wanneer je wilt stoppen met
werken. Door je uitgaven laag te houden en zeker niet in dezelfde mate te laten stijgen als de groei van je inkomen, kun je meer sparen en heb je ook minder passief inkomen nodig om financieel vrij te worden. Kortom, je graaft jezelf minder diep in. - Doe consequent de boekhouding
Om financieel vrij te worden, moet het bijhouden van je financiën een integraal onderdeel worden van je leven. Je moet op je uitgaven blijven letten en blijven zoeken naar mogelijkheden om je vermogen te laten groeien. Net zoals je blijvend aan een goede gezondheid kan werken door gezonde maaltijden en genoeg bewegen in je leefpatroon op te nemen. Met andere woorden, jouw gans heeft regelmatig aandacht nodig en alles wat je aandacht geeft, groeit. Of je nu wel of niet volledig financieel vrij wilt worden, maakt eigenlijk niet uit. Voor iedereen geldt dat het goed bijhouden van je financiën zorgt dat je geen schulden opbouwt en dat je geld achter de hand hebt voor noodgevallen. Geldproblemen gaan je leven beheersen en staan een gelukkig leven in de weg. - Houd vol
Gedisciplineerd volhouden en niet in de verleiding komen om je gans te slachten; dat is waar het om draait. Het is een proces van lange adem. Door bij te houden hoe je ervoor staat, motiveer je jezelf om door te zetten. Het is makkelijker vol te houden als je je doel, het kunnen ontsnappen uit de ratrace, steeds dichterbij ziet komen.
Tot slot
Wacht dus niet te lang en begin direct! De tijd werkt in je voordeel; iedere dag die je wacht voordat je actie onderneemt, werkt in je nadeel. Vind je het toch lastig om te beginnen of heb je te weinig tijd? Download dan de gratis handleiding van Harm van Wijk over hoe je eenvoudig kunt beleggen.
